Quietanze relative agli annui censi, che il monistero di Monte Cassino riscuoteva dalle chiese, e monisteri del suo Ordine esistenti in Sardegna, spedite a favore di Landolfo de Villa abate del monistero di santa Maria di Thergo da Fr. Bartolommeo Altribusio di Piedimonte, ed a favore di quest’ultimo da Tommaso abbate del suddetto monistero di Monte Cassino.

(1293, 2 novembre, e 17 giugno seg.).

Dal Gattola, Hist. Abbat. Cassin., part. I, pag. 429.

Die 17 iunii XV indictionis apud S. Germanum. Nos Thomas Dei gratia Cassinensis abbas praesenti scripto fatemur praesentialiter recepisse, et habuisse per manus dilecti in Christo filii Bartholomei de Altrubolsia de villa Pedemontis a carissimo in Christo fratre Landulfo de villa abbate monasterii S. Mariae de Thergo de Sardinia pro censu nobis debito ab eadem ecclesia pro duobus annis proximis preteritis a primo futuro festo S. Petri presentis XV. indictionis retro numerandis libras denariorum Ianuensium sexaginta, que valent in auro uncias quindecim: item a fratre Petro de Palumbaria priore S. Michaelis de Forclesiis (i.e. Ferrucesi) per manus eiusdem Bartholomei pro praedicto censu nobis debito ab eadem ecclesia pro uno anno proximo futuro, et uno anno et dimidio primo futuro a praedicto festo S. Petri in antea numerandis libras praedictorum denariorum triginta septem, et mediam, quae valent in auro uncias novem, tarenos undecim, et grana quinque. Item a fratre Nicolao de Ianua priore S. Nicolai de Solio pro praedicto censu nobis debito pro duobus annis proximis praeteritis, et pro quatuor annis proximis futuris primae, secundae, tertiae et quartae indictionis per manus eiusdem Bartholomei libras denariorum ipsorum nonaginta, quae valent in auro uncias viginti, et duas, et mediam. Item a fratre Landulfo praedicto pro ecclesia S. Petri de Nurchi per manus eiusdem Bartholomei pro duobus annis proximis praeteritis, et quatuor annis proximis futuris praedictarum primae, secundae, tertiae et quartae indictionis libras praedictorum denariorum triginta, quae valent uncias septem, et mediam. Item a preaedicto fratre Landulfo per manus eiusdem Bartholomaei pro ecclesia S. Petri de Wlphi (i.e. Nugulphi o Nugulbi) pro uno anno proximo praeterito, et tribus annis proximis futuris, videlicet primae, secundae, et tertiae indictionis libras praedictorum denariorum quatuor, quae valent in auro unciam unam. Quae tota praedicta paecunia reducta in uncias auri est in summa unciarum quinquaginta quatuor, tarenorum undecim, et granorum quinque. Unde ad futuram memoriam, et tam praedictarum ecclesiarum, quam praedictorum fratrum cautelam, et praedicti Bartholomaei, praesentem apodixam tibi extendi fieri mandavimus nostro sigillo munitam.

In aeterni Dei nomine amen. Ex hoc publico instrumento sit omnibus manifestum, quod venerabilis frater Landolfus Dei gratia monasterii S. Mariae de Thergo, et Legatarius Sardinēa ven. Patris domni Pontii Abbatis Montis Cassinensis recepit litteras ipsius domini Pontii Abbatis, quod cum Bartholomaeo de Altribusio de villa Pedismontis sac. satisfacerentur de unciis aurei quadraginta, de censu ecclesiarum in Sardinea positarum pertinentium ad monasterium Cassinense de duobus annis a festo Petri proximum praeterito in antea numerandis. Quas uncias dictus Abbas Cassinensis confitetur se a dicto Bartholomaeo de Altribusio mutuo gratia habuisse, et recepisse, sicut apparet per litteras ipsius domni Abbatis Cassinensis commonitas bulla plumbea. Unde praedictus Bartholomaeus confitetur se habuisse, et recepisse a supradicto fratre Landulfo Abbate S. Mariae de Thergo dictas uncias quadraginta aurei deducendo de censu ecclesiae S. Nicolai de Sollio, de quo nihil habere potuit propter prioris absentiam; et etiam census S. Nicolai de Gurgo, quem ipse dominus Abbas dicitur recepisse pro uno anno, et census S. Petri de Nurchi, quem solvit frater Petrus de Arpino… Aquino sicut per confessionem dicti prioris apparet. Vocans se dictus Bartholomaeus a supradicto fratre Landulfo abbate de Thergo de praedictis unciis quadraginta aurei bene quietum, et satis factum. Et inde supradictum fratrem Landulfum, et monasterium de Thergo, et monasterium Cassinense, et successores absolvit, et liberavit, renunciando exceptioni non habitarum et receptarum dictarum unciarum quadraginta aurei, et omni aliae exceptioni, doli mali, et consulti. Promittens, et conveniens suprascriptus Bartholomeus de Altribusio per stipulationem solemnem dicto fratri Landulfo abbati plus non petere, nec peti consentire de praedictis unciis quadraginta aurei per se, neque per alium, aliqua causa, vel exceptione in iudicio, vel extra, sed ipsum fratrem Landulfum Abbatem legitime ab omni persona petenti, et imbriganti defendere, et disbrigare, et indemnem conservare, et author, et defensor inde erit, et semper existet cum omnibus suis, suorumque haeredum, et expensis. Alioquin poenam dupli suprascriptarum unciarum quadraginta aurei cum restitutione damnorum, et expensarum, quae propterea fient, et obligatione omnium suorum bonorum praesentium, et futurorum, renunciando privilegio fori, iuri canonico, consultus senato, et omni alio iure, et auxilio eidem competenti, et competituro contra praedicta taliter ea Rainerium notarium scribere rogaverunt.

Actum Sardineae extra civitatem Sāssi (1) in orto archiepiscopatus Torritani, praesentibus Ioanne Tarso ortolano ipsius orti, et Hoblino Calganio filio vente consi, Testibus ad haec vocatis, et rogatis, incarnationis anni 1293, indictione 6, quarta nonas novembris, pro uno anno. Ego Rainerius de Sassi Bonanni Pisani imperiali auth. notarius, et iudex ordinarius praedictis omnibus interfui, et rogatus scripsi, et firmavi.

NOTE

(1) Sāssi, cioè Sassari; dal che si vede che nel 1293 l’orto annesso al palazzo arcivescovile trovavasi fuori del perimetro della città.