Tregua di cinque anni conchiusa tra i Consoli del comune di Genova, e i Consoli dell’Ordine del mare di Pisa, i quali ultimi si obbligano specialmente di farla giurare ed osservare, quindici giorni dopo la sua pubblicazione, dai Pisani dimoranti in Cagliari di Sardegna.

(1212 [1213 stil. pis.], 6 luglio).

Dai Regii Archivi di Corte di Torino, Genov. Tratt. div. Ser. 2^a Mazz. 1. N° 8.

In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti amen. Hic esta tenor scripti de treugua que composita est inter consules communis Ianue, videlicet Guilielmum Embriacum Bonifatium de Volta, Guilielmum Guercium, Nicolaum Aurie, Guilielmum Spinulam et Sorleonem Piperum, et consules Pisanorum ordinis maris videlicet Lotterium quondam Roalndi Tubei, Tholomeum Athoppardi, Guidonem Alphey, Truffam de Grasso et Bacconem Dodi, ordinati et concordati a Petro Armingi et Astensis consulibus Ianuensibus, ad quod scriptum consules vel potestas communis Pisarum iurare debet velut inferius continetur. Ego consul vel potestas civitatis Pisane iuro ad Sancta Dei Evangelia quod ab hodie in antea usque ad terminum annorum quinque ad quem consules communis Ianue iuraverunt, tenebo firmam treuguam cum hominibus civitatis Ianue et eius districtus et forcie et ipsam a communi Pisarum et eius districtus et forcie ubicumque fuerint firmiter teneri faciam et nominatim ab omnibus hominibus eiusdem civitatis et eius districtus et forcie qui sunt…et in quacumque alia parte fuerint. Et iuro quod omnes homines civitatis Ianue et eius forcie et districtus custodiam et salvabo in personis et avere. Item iuro quod omnes homines Pisarum et eius districtus qui de Pisis vel eius districtu per mare occasione mercationis vel alio modo iverint et etiam omnes officiales dicte civitatis iurare faciam quod omnes homines Ianue civitatis et eius districtus et qui nomine Ianue censetur ubicumque fuerint in personis et avere custodient et salvabunt et firmam treuguam cum eis tenebunt et etiam omnia alia que pro hac treugua firma tenenda sunt vel fuerint ordinata, et si scierint aliquem hominem Pisane civitatis vel eius districtus contra hec facientem vel qui dictam treuguam firmam non teneat quod ipsum pro inimico publico Pisarum habebunt et cum eo in aliqua navi vel ligno non navigabunt, nec eum ad aliquem honorem communis Pisarum recipient vel admittent nec prestabunt ei auxilium vel iuvamen. Et iuro quod infra quindecim dies ex quo hec treugua fuerit promulgata et publice denuntiata mittam unum vel duos homines de melioribus et nobilioribus mee civitatis predicte in quodam buthio vel galea ad Pisanos qui sunt in Karali ut iurent predictam treuguam firmam tenere et homines civitatis Ianue et eius districtus et forcie in personis et rebus custodire et salvare. Item iuro quod consules hominum Pisarum et eius districtus existentium in Karali et etiam omnes alios consules et vice comites Pisarum existentium in quacumque alia terra vel loco iurare faciam omnia suprascripta, et insuper quod omnes homines civitatis Pisarum et eius districtus sub eorum consulatu et vice comitatu existentes, ipsa omnia iurare facient et quod eos per pelagus navigare non permittent si iurare noluerint, hec omnia suprascripta firmiter observare toto tempore treugue. Et iuro quod si quis vel si qui de hominibus Pisarum vel eius districtus existentibus in Karali, predictum sacramentum treugue firme tenende et Ianuenses ut dictum est supra salvandi et custodiendi facere noluerit vel noluerint, ipsum et eos in parlamento publicabo et pro inimico, et inimicis Pisarum ipsum, et eos habebo et eorum domos et possessiones destruam vel destrui faciam et ipsos vel eorum heredes habere vel possidere postea non permittam toto tempore quo perseveraverit vel preseveraverint in contumacia non iurandi. Item iuro quod si sciero quod aliqua navis vel lignum hominum Pisarum vel eius districtus armetur contra Ianuenses vel homines eius districtus modis omnibus quibus potero impedimentum ei dabo quod ipsa navis vel lignum non vadat nec armetur contra Ianuenses, et non patiar aliquem vel aliquos hominem alicuius alterius civitatis vel loci in civitate Pisana vel eius districtu Pisarum in Karali, aliquam navem seu lignum armare contra Ianuenses, vel homines eius districtus, nec eum qui hec faceret in civitate Pisana vel eius districtu aut forcia esse permittam. Item iuro quod si quis vel si qui de civitate Pisana vel de eius districtu aliquem hominem de civitate Ianue vel de eius districtu ceperit vel ceperint et eius bona et res rapuerit vel rapuerint infra quindecim dies ex quo denuntiatum michi fuerit litteris communis Ianue de bonis raptoris ei qui captus fuerit et reddam et emendabo totum illud quod commune civitatis Ianue michi suis litteris significaverit civem suum vel de districtu perdidisse, veritate inter eius sacramento a communi Ianue recepto prius cognita, vel tunc si civis Ianuensis vel de districtu absens fuerit, cognita veritate sacramento alterius prestito super animam eius qui captus fuerit, quod si tantum de bonis raptoris non invenero unum id quod raptum vel ablatum fuerit civi Ianuensi, vel homini eius districtus integre possit emendari et restitui id ei restituam et emendabo usque ad id quod de bonis eius invenero seu potero invenire et in inveniendo fraudem non committam et domum vel domos eius si domum vel domos habuerint destruam vel destrui faciam usque ad terram, et omnes alias eius possessiones in totum destruam vel destrui faciam, ita quod ipse vel alius pro eo ipsas habere seu possidere non possit toto tempore treugue supradicte, et eum vel eos in parlamento publicabo, et omnibus rationibus et fundacis et dirictis civitatis Pisane penitus privabo, nec eum vel eos cum hominibus Pisarum navigare permittam, nec inter eos in fundacis vel in aliquo loco recipi seu esse, et in bonis raptoris destruendis ut superius dictum est non remittam nec salvabo dotem uxoris eius vel rationem filiorum ipsius. Si vero raptor fuerit filius familias de bonis patris eius usque in legittimam ipsius id quod rapuerit emendabo, et si supererit aliquid de legittima ipsius soluto eo quod rapuerit, id quod supererit destruam vel destrui faciam. Si autem raptor non habuerit in aliquo suprascriptorum casuum unde rapina a se facta valeat emendare eumdem raptorem mittam in priscionem et eum in ea esse et morari faciam per unum annum continuum quod capitulum de vindictis faciendis bis in anno in parlamento legi faciam, et eosdem…consulibus et vicecomitibus hominum Pisarum et eius districtus extra Pisas existentium innotescere faciam eisque precipiendo mandabo, ut predictum capitulum vindictarum faciendarum legi faciant coram hominibus sub eis  existentibus. Et iuro quod omnes officiales et consiliaros Pisarum et omnes alios castellanos et officiales ipsius forcie et districtus, et alios quingentos homines de civibus Pisanis quos commune Ianue voluerit, iurare faciam hec eadem omnia supradicta firma tenere et facere et observare. Mercatoribus Ianue per pelagos vel per riveriam pisanam, venientibus cum suis mercimoniis si in Pisis eas non vendiderint, liceat eis inde extrahere et portare absque… non danda. Et iuro quod non recipiam nec consentiam nec esse permittam aliquem in consulem vel potestatem aut rectorem suprascripte civitatis que non iuret hec eadem omnia supradicta facere et observare et fieri et observari facere a supradictis officialibus Pisarum et ab aliis hominibus qui de Pisis exierint et navigaverint per pelagus vel in aliqua navi vel galea seu buthio armato iverint ultra Civitavecchiam vel versus Ianuam ultra portum monachi, et quod non iuret quod predictos omnes suos officiales et alios qui de Pisis et eius districtu ut dictum est exierint iurare facient eadem omnia suprascripta firmiter observare usque ad terminum treugue completum. Item petunt consules communis Ianue quod Pisani non debeant portare vel reducere Astenses per mare vel pecunias ipsorum. Nos vero suprascripti consules Pisanorum ordinis maris videlicet Tholomeus Athoppardi; Guido Alphey, Truffa de Grasso et Bacconus Dodi, coram infrascriptis testibus confitemur, quod omnia que superius continentur instrumento scripto treugue ordinato inter nos et consules communis Ianue supradictos et concordato a Petro Armingi et ipsis consulibus Ianuensibus, per nos et per totam forciam nostram iuravimus firma tenere et quod ea firma teneri faciemus in totum et per omnia secundum quod in scripto treugue supradicto continetur. Et quod non recipiemus aliquem in consulem vel rectorem aut potestatem civitatis Pisane qui non iuret facere et observare et fieri et observari omnia que in predicto scripto continentur. Et quod iam fecimus iurare quingentos homines de civibus Pisane civitatis sicut sacramento tenebamur, et quod iam misimus ad Karalim sicut sacramento tenebamur et quod amplius ad Karalim pro illo capitulo a nobis vel a potestate vel consule Pisanorum mitti non debet. Et quod faciemus iurare per nos vel per alios omnes homines Pisane civitatis qui de civitate Pisana per mare occasione mercationis vel alio modo iverint, quod omnes homines Ianue et eius districtus et qui nomine Ianue censentur ubicumque fuerint in personis et avere custodient et salvabunt et firmam treuguam cum eis tenebut etiam omnia alia que pro hac treugua firma tenenda sunt vel fuerint ordinata. Et taliter predicti consules Pisanorum ordinis maris me Rubertum iudicem et notarium domini Henrici Romanorum imperatoris, filium quondam Ugonis, et Marchisium scribam communis Ianue scribere rogaverunt. Actum Pisis in claustro exteriori Sancti Fridiani. Presentibus Ugone de Banta, Petro Armingi, Guidone Crasso, Bandino Guidonis Strambi, et Uselmino Leonardi Uselmini Pisanis, et Arnaldo Gimbo de Saona testibus ad hec rogatis. Dominice incarnationis anno millesimo ducentesimo tertio decimo, indictione quinta decima pridie nonas iulii, secundum Pisanos, secundum vero Ianuenses anno Dominice nativitatis millesimo ducentesimo duodecimo, indictione quarta decima, sexto die iulii. Ego Rubertus quondam Ugonis filius, iudex et notarius domini Henrici Romanorum imperatoris, predictis interfui et hanc in cartam scripsi atque firmavi.