Pietro IV re di Aragona rinnova il comando già dato nel 1347 e 1349 al Governatore e agli uffiziali Regii di Sardegna, affinchè i Pisani stati espulsi dal castello di Cagliari siano indennizzati a giusto estimo del valore delle case e delle possessioni, delle quali furono spogliati; e ciò per adempiere alle condizioni della pace stipulata tra il re D. Giacomo suo avo e il re D. Alfonso suo padre da una parte, e il comune di Pisa dall’altro.
(1353, 14 febbraio).
Dall’I. R. Archivio delle Riformagioni di Firenze, classe e distinzione suddetta, Num. 31.
Petrus Dei gratia Rex Aragone Valentie Maioricarum Sardinee et Corsice comesque Barchinone Rossilionis et Ceritanee dilecto nostro gubernatori regni Sardinee qui nunc est vel pro tempore iamdicto fuerit officio vel eius locum tenenti salutem et dilectionem. Meminimus vobis dudum scripsisse per binas nostras licteras in hunc modum; Petrus Dei gratia Rex Aragone dilecto nostro gubernatori seu regenti officium gubernationis Sardinee presenti et qui pro tempore fuerit vel eius locum tenenti salutem et dilectionem. Nuper vobis scripsisse seu subscripta mandata direxisse recolimus in hiis verbis; Petrus Dei gratia Rex Aragone etc. dilecto nostro regenti officium gubernactionis Sardinee presenti vel qui pro tempore fuerit vel eius locum tenenti salutem et dilectionem. Comparens in nostra presentia nobilis et dilectus noster Iacobus de Herisiis ambaxiator comunis Pisarum, humiliter supplicavit, quod cum ex conventione pacis olim inite inter dominum Regem Iacobum avum, et dominum Regem Alfonsum genitorem nostrum memorie recolende, omnes illi pisani et alii qui ante habebant domos seu possessiones in castro Callari et ab eis fuerint repulsi deberent habere in pertinentiis eorumdem iuxta extimationem inde ordinatam fieri satisfactionem condignam ab illis personis quibus domus et possessiones huiusmodi conferentur, et nonnulli ex ipsis expulsis pro eorum domibus et possessionibus nullam satisfactionem habuerunt vel emendam dignaremur eis satisfieri in premissis. Nos vero supplicationi predicte faventes benigne vobis dicimus et mandamus quatenus faciatis fieri extimationem legiptimam per duas personas fide dignas et idoneas nisi iam facta fuerit de domibus et possessionibus antedictis, que facta extimatione faciatis illis expulsis quibus domus ipse et possessiones ablate fuerint satisfieri per detentores ipsarum in earum pertinentiis extimatis iuxta conventionis predicte seriem et tenorem. Datum Barchinone decimo quinto kalendas ianuarii anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo septimo. Nunc autem ante nostre magestatis presentiam constituti nobilis et dilectus consiliarius noster Iohannes de Herisiis decretorum doctor, et Francischus Merolla ambaxiatores honorabilis comunis pisarum ad nos ex subscriptis causis et aliis destinati humili supplicatione mostraverunt quod licet vobis vel aliquibus ex vobis preinserta mandata nostra fuerint presentata fueritisque cum instantia requisiti ut ea exequeremini cum effectu vos tamen aut aliqui vestrum hoc facere contemptibiliter distulistis pariter et differtis; de quo si ita sit non modicum admirantes, vobis et vestrum singulis sub incursu ire et indignactionis nostre precipimus et mandamus quatenus omnia et singula in preinserta lictera nostra contenta iuxta sue originalis seriem plenarie exequamini et effectualiter impleatis et contra ea venire in aliquo non temptetis vel per alios permictatis quomodolibet attemptari habendo vos taliter super hiis quod dictum comune aut districtuales ipsius ex hac causa de vobis iuste conquerendi materiam non assumant alioquin pro culpa si quam commictetis in premissis vos in personis et bonis acriter puniremus. Datum Valentie kalendas decembris anno Domini millesimo trecentesimo quadragesimo nono. Sane cum nunc per nobilem et dilectum Iohannem de Herisiis consiliarium nostrum predictum et Iohannem Buzaccarini militem nuntios sive ambaxiatores per dictum comune pro hiis et aliis factis et negotiis ad nostram presentiam noviter destinatos, coram nobis expositum fuit conquerendo quod vos vel vestrum aliqui mandata nostra superinserta improvide spernendo quamquam fueritis pluries et instantissime requisiti ut ipsa exequeremini et ad effectum debitum duceretis, id in nostri dedecus et contemptum tamquam in reprobum sensum dati facere minime curavistis ex quibus admiractionis causam si est ita assumpsimus vehementem; quocirca ad ipsorum nuntiorum supplicactionem propterea nobis factam vobis iterato dicimus et districte precipiendo mandamus sub pena nostre gratie et mercedis quatenus si iram et indignactionem nostram cupitis evitare mandata nostra preinserta per omnia compleatis et effectui perducatis omnibus dilactionibus et exceptionibus frivolis postpositis et semotis prout in dictis licteris est vobis traditum in mandatis nec contra in eisdem expressata venire aut aliquid facere presumatis vel permictatis a quocumque aliquid premissis contrarium attemptari cum nobis plurimum dipliceret, sic in hiis vos habere curando quod amodo pro parte dicti comunis vel districtualium suorum non videamus aliquem ractione premissorum in nostri presentiam contra iustitiam conquerentem nec propterea vobis non oporteat scribere iterato; alias scire vos volumus pro constanti quod contra vos et bona vestra quecumque sic fortiter et acriter tamquam mandatorum nostrorum transgressores procedemus quod vobis cedet ad penam et ceteris ad exemplum vosque merito penitebit quia circa predicta exequenda cum ea qua decet diligentia non vacastis. Datum Valentie decima quarta die februarii anno a nactivitate Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo tertio. Ex auctoritate regia.